Οδηγίες περίληψης

2^η ενότητα   -  ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Η περίληψη είναι ένα πρωτότυπο κείμενο το οποίο στηρίζεται σε ένα μεγαλύτερο κείμενο και το παρουσιάζει με συντομία. Πρωτότυπο το χαρακτηρίζουμε γιατί  σε καμία περίπτωση δεν αντιγράφει ή επαναλαμβάνει αυτούσια τμήματα του αρχικού κειμένου. Είναι ένα ενιαίο κείμενο(μία παράγραφος με τη γνωστή δομή).

Περιλήψεις χρησιμοποιούμε καθημερινά, είτε προφορικά είτε γραπτά, όταν θέλουμε να ενημερώσουμε κάποιον για το περιεχόμενο ενός κειμένου που διαβάσαμε ή για μια ομιλία που ακούσαμε ή ακόμα για το περιεχόμενο μιας ταινίας κ.α. Για παράδειγμα στο μάθημα της Οδύσσειας, της Ιλιάδας, των λογοτεχνικών κειμένων χρειάζεται να παρουσιάσουμε περιληπτικά το περιεχόμενο ενός αποσπάσματος.

Ποια είναι όμως η διαδικασία που ακολουθούμε για να γράψουμε μία πετυχημένη περίληψη;

ΒΗΜΑΤΑ

1.      Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο, ώστε να το κατανοήσουμε πλήρως.

2.      Εντοπίζουμε το θέμα του κειμένου (το θεματικό κέντρο) και το καταγράφουμε.

3.      Διαβάζουμε κάθε παράγραφο ξεχωριστά και εντοπίζουμε το θέμα της. ( Βοηθάει η θεματική περίοδος ,αλλά δεν την αντιγράφουμε αυτούσια).

4.      Καταγράφουμε σε κάθε παράγραφο τις λέξεις-κλειδιά (τα πιο σημαντικά σημεία).

5.      Γράφουμε έναν εκτεταμένο (1-2 σειρές) πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο.

6.      Εντοπίζουμε στο σύνολο του κειμένου λέξεις και φράσεις που φανερώνουν τη σύνδεση των περιεχομένων του κειμένου και τις μεταξύ τους σχέσεις( π.χ. αιτία, αποτέλεσμα, αντίθεση, συμπέρασμα κ.α.)

7.      Ξεκινάμε να γράφουμε την περίληψη, ενώνοντας τα στοιχεία 2 και 5 (δηλαδή το θεματικό κέντρο του κειμένου και τους πλαγιότιτλους που γράψαμε), μαζί με το στοιχείο 6 (δηλαδή τις συνδετικές λέξεις και φράσεις).

8.      Προσέχουμε τις παρακάτω λεπτομέρειες:

α) Ξεκινάμε την περίληψη με αναφορά στο κείμενο ή το συγγραφέα και το θεματικό κέντρο.(Αυτή είναι η πρώτη περίοδος της περίληψης-η θεματική περίοδος).

β) Συνεχίζουμε παρουσιάζοντας το περιεχόμενο της πρώτης παραγράφου.

γ)Κάνουμε το ίδιο για τις υπόλοιπες παραγράφους, προσέχοντας τη σύνδεσή τους.

δ)Ξεκινάμε την τελευταία περίοδο με κάποια λέξη ή φράση, που να δηλώνει ότι αυτή είναι η κατακλείδα του κειμένου.(π.χ. τέλος, τελειώνοντας, καταλήγει …)

Δείτε το παρακάτω διάγραμμα, για να καταλάβετε καλύτερα τη δομή της περίληψης.

	ΔΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
Θεμ.Περίοδος	Το κείμενο, ο συγγραφέας αναφέρεται, παρουσιάζει… + θεματικό κέντρο
Σχόλια	Αρχικά, στην αρχή, ξεκινάει…..
	Επίσης, ακόμα ……
	Επιπλέον, επιπρόσθετα…..
Κατακλείδα	Τελειώνοντας, στο τέλος, κλείνοντας…. τονίζει, αναφέρει, καταλήγει, διαπιστώνει…….

Ας εφαρμόσουμε τώρα σε ένα κείμενο όλα τα παραπάνω!

Κείμενο 4 , σελίδα 31 του σχολικού βιβλίου.

Ο σκοπός των Παιδικών Χωριών SOS είναι να βοηθούν παιδιά που έχουν ανάγκη φροντίδας και προστασίας, γιατί έχουν βρεθεί μακριά από το φυσικό, οικογενειακό τους περιβάλλον, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να ξαναβρούν ένα μόνιμο σπίτι και να ζήσουν σε ένα περιβάλλον, το οποίο πλησιάζει το πλαίσιο της φυσικής οικογένειας.                                                                                                                             Σε μία οικογένεια SOS ζουν μαζί έξι ως οκτώ παιδιά, αγόρια και κορίτσια διαφορετικών ηλικιών, που μεγαλώνουν μαζί σαν αδέλφια και φοιτούν στα τοπικά δημόσια σχολεία. Η επιλογή των παιδιών στα Παιδικά Χωριά γίνεται με αποκλειστικό κριτήριο την ανάγκη προστασίας τους, ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνικότητα ή τη θρησκεία τους.

Ένα Παιδικό Χωριό SOS αποτελείται από 15-20 σπίτια και κτίζεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές αποτελώντας μέρος της περιφέρειας της πόλης, αλλά και μια γέφυρα προς την κοινωνία για τα παιδιά που ζουν σε αυτό.

Τα Παιδικά Χωριά SOS αναλαμβάνουν την ευθύνη των παιδιών από μικρή ηλικία, προσφέροντας συνεχή εκπαίδευση στα σχολεία της περιοχής, και τα καλύπτουν μέχρι την πλήρη κοινωνική και επαγγελματική τους αποκατάσταση. Μετά την ολοκλήρωση της βασικής τους εκπαίδευσης και κατά τη διάρκεια της μαθητείας τους σε ένα επάγγελμα ή των σπουδών τους, ζουν στη Στέγη Νέων, η οποία είναι το λογικά αναγκαίο συμπλήρωμα στην παιδαγωγική αντίληψη της   φιλοσοφίας μας.                                             http://www.sos-villages.gr                                                                     

Θεματικό κέντρο: Ο σκοπός και η λειτουργία των παιδικών χωριών SOS.

 1^η παράγραφος: Σκοπός των παιδικών χωριών είναι να φροντίζουν παιδιά που δεν έχουν το οικογενειακό τους περιβάλλον.

2^η παράγραφος: Παιδιά διαφορετικών φύλων, ηλικιών, εθνικοτήτων και θρησκειών ζουν όλα μαζί.

3^η παράγραφος: Αποτελούνται από περίπου 20 σπίτια κοντά σε κατοικημένη περιοχή για να διευκολύνεται η κοινωνική ένταξη των παιδιών.

4^η παράγραφος: Τα χωριά φροντίζουν τα παιδιά μέχρι την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής τους και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Σύνθεση της περίληψης

Το κείμενο αναφέρεται στον σκοπό και τον τρόπο λειτουργίας των παιδικών χωριών SOS.Αρχικά αναφέρει ότι σκοπός τους είναι να παρέχουν βοήθεια και φροντίδα στα παιδιά που στερούνται το οικογενειακό τους περιβάλλον. Στη συνέχεια μας ενημερώνει πως φιλοξενούνται παιδιά διαφορετικών ηλικιών, φύλων, εθνικοτήτων και θρησκειών στην ίδια οικογένεια. Επίσης μας πληροφορεί πως ένα χωριό αποτελείται από περίπου 20 σπίτια χτισμένα κοντά σε κατοικημένη περιοχή, ώστε να διευκολύνεται η ομαλή κοινωνική ένταξη των παιδιών. Καταλήγει αναφέροντας πως μετά την ολοκλήρωση της  βασικής εκπαίδευσης των παιδιών, φροντίζει για την επαγγελματική  και την κοινωνική τους αποκατάσταση.

3η ενότητα -μετάφραση ασκήσεις

ΕΝΟΤΗΤΑ 3     ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που κατοικούν στις άλλες πόλεις, ασκούν πολλά επαγγέλματα στη ζωή τους, για να εξασφαλίζουν τα απαραίτητα : ο Ναυσικύδης, που ήταν ιδιοκτήτης πλοίου, μεριμνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του, και το ίδιο ακριβώς έκαναν ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής. Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό του και τους οικιακούς δούλους ( του ) από την παρασκευή κριθάλευρου, και επιπλέον πολλές φορές πρόσφερε δημόσια υπηρεσία με δικά του χρήματα στην πόλη. Ο Γλαύκων από το δήμο του Χολαργού ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια και ο Δημέας διατρεφόταν από την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων, και οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς από την τέχνη της κατασκευής εξωμίδων. Πολλοί από τους πολίτες μάθαιναν κάποια τέχνη, όπως ( την τέχνη ) των μαρμαράδων, των κεραμέων, των μαραγκών, των τσαγκάρηδων, και εξασφάλιζαν πάρα πολλά αναγκαία για τη ζωή.

Ασκήσεις

1.Να τονίσετε τις λέξεις: κηπος, δειπνον, οἰκος, πολις, ἐμπορος, διδασκαλος, δωρων, τομος, κωμαι.

2.Να δηλώσετε τι μέρος του λόγου είναι οι παρακάτω λέξεις του κειμένου: πόλεις, ἐπιτηδεύουσι, ἔμπορος, τά,  ἐποίουν, ἔτρεφε, τέχνην, πολλάκις, πλεῖστοι, ἀπό, οἱ,καί.

3.Να κατατάξετε τις παρακάτω λέξεις σε απλές και σύνθετες: πόλεις, ναύκληρος, τροφήν, χλαμυδουργίας, σκυτοτόμων, βίος, διετρέφετο, κάπηλος, ἐξωμιδοποιίας, λιθοξόων, τέχνην.

4. Να αντιστοιχίσετε τις νεοελληνικές λέξεις της στήλης Α με τις αρχαίες λέξεις της στήλης Β με τις οποίες σχετίζονται ετυμολογικά.

Α	Β
1.κεραμίδι	α. βοῦς
2. απολίθωμα	β. ποιέω-ῶ
3.ποιητής	γ.τέμνω
4.τμήμα	δ.κεραμεύς
5.βοδινό	ε.λίθος

2η ενότητα- οι εγκλίσεις των ρημάτων

                        ΟΙ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΟΣ

1.ΟΡΙΣΤΙΚΗ- Την χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε ένα πραγματικό γεγονός στο παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον. Τη συναντάμε σε όλους τους χρόνους.

Παίρνει άρνηση δεν.   Π.χ. θα πάω στο σχολείο  

  Δεν θα πάω στο σχολείο.

2.ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ- Την χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε ευχή, επιθυμία, εναντίωση, παραχώρηση, προσταγή με ευγενικό τρόπο.

 Τη συναντάμε μόνο σε τρεις χρόνους: Ενεστώτα, Αόριστο και Παρακείμενο.

Παίρνει άρνηση μην.    Συνοδεύεται πάντα με ένα από τα μόρια να, ας ή με έναν από τους συνδέσμους: για να, όταν, πριν, αν, άμα.

Παραδείγματα

	Ενεργητική φωνή	Παθητική φωνή
Ενεστώτας	να λύνω	να λύνομαι
Αόριστος	να λύσω	να λυθώ
Παρακείμενος	να έχω λύσει	να έχω λυθεί

  Άρνηση: να ανοίξετε τα βιβλία – να μην ανοίξετε τα βιβλία- μην ανοίξετε τα βιβλία.

ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ – Την χρησιμοποιούμε για να διατάξουμε ή να προστάξουμε κάποιον

Τη συναντάμε μόνο σε δύο χρόνους: Ενεστώτα και Αόριστο και μόνο στο β΄πρόσωπο ενικού και πληθυντικού.

Παράδειγμα

	Ενεργητική φωνή	Παθητική φωνή
Ενεστώτας	λύνε –λύνετε	λύνου- λύνεστε
Αόριστος	λύσε- λύστε	λύσου-λυθείτε

Η Προστακτική  δεν παίρνει άρνηση γι’ αυτό όταν θέλουμε να εκφράσουμε απαγόρευση ή αποτροπή, χρησιμοποιούμε την υποτακτική με το μην.

Προσοχή στην ορθογραφία της Προστακτικής : τα ρήματα διατηρούν τις καταλήξεις της Οριστικής π.χ.  ποτίζω-ποτίστε, δανείζω-δανείστε, αθροίζω-αθροίστε, δακρύζω-δακρύστε και μιλώ-μιλήστε.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

Να βρείτε την έγκλιση των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις:

1.Δεν θέλησαν να φάνε τίποτα.

2. Θα ρώτησαν άραγε να μάθουν τη διεύθυνση;

3.Έχεις δίκιο, αλλά ας ρωτήσουμε, για να βρούμε εύκολα το δρόμο.

4.Πάρε το πουλόβερ για να μην κρυώσεις.

5. Να μην τρέχεις γιατί θα χτυπήσεις.

6.Θέλω να μου φέρεις ένα ποτήρι νερό.

7.Τρέξε γρήγορα, να φέρεις βοήθεια.

8. Τον ρώτησα και δεν ήξερε τίποτα.

9. Σώπα! Μη μου πεις! Δε σε πιστεύω!

10.Δεν ξέρω για ποιο πράγμα μιλάς.

11.Φέρε μου ένα ποτήρι νερό, αμέσως!

12.Να μη του δώσεις τίποτα!

13.Το βιβλίο το διάβασε η Μαρία  και μου το έδωσε να το διαβάσω κι εγώ.

14.Ας μου φέρει κάποιος ένα μολύβι.

15.Φέρνεις εκείνο το βιβλίο;

Η μάνα - Περλ Μπακ

Η Μάνα –Περλ Μπακ   Φύλλο εργασίας

1.Να χωρίσετε το κείμενο σε  τρεις ενότητες και να γράψετε πλαγιότιτλους.

Α΄ενότητα …………………………………………………………………………………………………

Β΄ενότητα ………………………………………………………………………………………………….

Γ΄ενότητα ………………………………………………………………………………………………….

2.Να περιγράψετε την καθημερινότητα της μάνας. Ποιες είναι οι ασχολίες της και πώς βοηθά στα οικονομικά της οικογένειας; ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

3. Με τι ασχολείται τον λιγοστό ελεύθερο χρόνο της;  …………………………………………………..……..…………………………………………… ……………………………………………………............................................................................ ………………………………………………………………………………………………………

4. Κάθε πρόσωπο της οικογένειας δέχεται τη φροντίδα και τη στοργή της μάνας. Με ποιο τρόπο εκδηλώνει τη φροντίδα της για τον καθένα; (Απαντήστε με αναφορά στο κείμενο).                ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

5. Ποια είναι η θέση του άνδρα και ποια της γυναίκας στην οικογένεια και την κοινωνία του κειμένου; Εντοπίστε ομοιότητες και διαφορές με τη σημερινή εποχή.                                                   ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

6. Να καταγράψετε τα σημεία που φανερώνουν τη φιλοσοφία της μάνας για τη ζωή.  Συγκρίνετε με τη φιλοσοφία των σημερινών γυναικών.                                                                            ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………….

7.Σε ένα σύντομο κείμενο να χαρακτηρίσετε τη μητέρα σε αντιδιαστολή με τον πατέρα της  οικογένειας (πάντα με αναφορές στο κείμενο).                                                                            ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

8. Η μάνα έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την πεθερά της σε αντίθεση με τη γνώμη του κοινωνικού περίγυρου γι’ αυτήν. Περιγράψτε αυτή τη σχέση (με αναφορές στο κείμενο).                ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

9. Να περιγράψετε μια τυπική μέρα της δικής σας μητέρας σε ένα κείμενο 20-25 σειρών.                 (στο τετράδιο)