7η ENOTHTA

ΕΝΟΤΗΤΑ 7       Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΡΔΙΟΥ ΔΕΣΜΟΥ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ο Αλέξανδρος, όταν έφτασε στο Γόρδιον, τον πιάνει επιθυμία έντονη να δει την άμαξα του Γορδίου και το δεσμό του ζυγού της άμαξας. Και μάλιστα μεταξύ άλλων λεγόταν και αυτό για την άμαξα, ότι δηλαδή όποιος λύσει το δεσμό του ζυγού της άμαξας, αυτός ήταν ορισμένο από την μοίρα να εξουσιάσει την Ασία. Και ήταν ο δεσμός από φλούδα κρανιάς και αυτού ( του δεσμού ) ούτε το τέλος ούτε η αρχή διακρινόταν. Και ο Αλέξανδρος, επειδή αδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσμού, δεν ήθελε όμως να τον αφήσει και άλυτο, ( γιατί φοβόταν ), μήπως αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στο πλήθος, αφού χτύπησε με το ξίφος έκοψε το δεσμό και είπε ότι λύθηκε. Απομακρύνθηκε λοιπόν από την άμαξα και ο ίδιος και οι σύντροφοί του με την ιδέα ότι ο χρησμός για τη λύση του δεσμού είχε εκπληρωθεί. Και πράγματι τη νύχτα εκείνη και βροντές και λάμψη από τον ουρανό έδωσαν σημείο επιδοκιμασίας · και εξαιτίας αυτών ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα πρόσφερε θυσίες στους θεούς που του φανέρωσαν τα σημάδια και τον τρόπο της λύσης του δεσμού.

AΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να εντοπίσετε τα ουσιαστικά α΄κλίσης του κειμένου και να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις τους και στους δύο αριθμούς.(Στο τετράδιο)

2. Να αναγνωρίσετε τα παρακάτω ουσιαστικά  της β΄κλίσης( πτώση, αριθμός):

  πόθος, ζυγοῦ, τόν δεσμόν, φλοιοῦ, τοῦ δεσμοῦ,  τοῦ λογίου, οὐρανοῦ, θεοῖς, σημεῖα.

3.Να αναγνωρίσετε τα παρακάτω ρήματα (χρόνος , πρόσωπο, αριθμός):

παρῆλθε, λαμβάνει, ἦν, ἤθελε , διέκοψε, ἔθυε.

4.Να εντοπίσετε μέσα στο κείμενο ομόρριζες λέξεις με τις παρακάτω: λαβή,  αμαξάς, ζυγαριά, δεσμώτης, μύθος, λύση, άρχοντας, φανερός, απορία, θέληση, εργάτης, διακοπή, συμβάν,θυσία,ύστερα,φήμη.

Ενότητα 6-Η ομορφιά δεν είναι το παν

ΕΝΟΤΗΤΑ 6
Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ένα ελάφι μεγαλόσωμο, την εποχή του καλοκαιριού, επειδή διψούσε, φτάνει κοντά σε κάποια πηγή καθαρή και βαθιά και αφού ήπιε όσο ( νερό ) ήθελε, παρατηρούσε τη μορφή του σώματός του. Και πάρα πολύ επαινούσε τη φύση των κεράτων του, με την ιδέα ότι ήταν στολίδι για όλο το σώμα του. Κατηγορούσε τη λεπτότητα των ποδιών του, επειδή κατά τη γνώμη του δεν μπορούσαν να αντέξουν όλο το βάρος. Και ενώ ασχολούνταν με αυτά, ξαφνικά ακούγεται κοντά γάβγισμα σκυλιών και κυνηγοί. Και ( το ελάφι ) άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει, και, όσο έτρεχε σε ομαλό έδαφος, σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών του. Όταν όμως έπεσε σε πυκνό δάσος και σκεπασμένο με δέντρα, επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα, παγιδεύτηκε και έμαθε εξ ιδίας πείρας ότι πράγματι ήταν άδικος κριτής των ατομικών του ( χαρακτηριστικών ), επειδή κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν, ενώ επαινούσε αυτά που το πρόδωσαν.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.Να βρείτε και να υπογραμμίσετε στο αρχαίο κείμενο όλα τα ρήματα που έχουν υποκείμενό τους το ελάφι.

2.Να γράψετε τη σημασία των παρακάτω λέξεων του κειμένου: εὐμεγέθης,………………………… προσεῖχεν,……………………… ἐπήνει, ……………….  ἔψεγεν,……………………………... κυνῶν,………………………….. κυνηγέται,……………. πλησίον,…………………………… ἐμπλακέντων,………………….. προδόντα……………..

3.Να  σχηματίσετε μία πρόταση για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του λεξιλογικού πίνακα της ενότητας:  πότης,  ποτοποιός, πρόποση, οινοποσία, συμπόσιο, πόσιμος.

4.Να  κλίνετε τα παρακάτω ουσιαστικά της β΄ κλίσης στις πλάγιες πτώσεις(γενική, δοτική , αιτιατική) του ενικού και του πληθυντικού: ἡ ἔλαφος, τό πεδίον, ὁ δρόμος.

5.Να μεταφέρετε τα παρακάτω ρήματα από τον Ενεστώτα στον Μέλλοντα:

ἀκούει………………………   σώζουσι ………………………θεραπεύομεν .…………………... πράττετε ……………………  πείθεις …………………………. κομίζω…………………………. βλάπτεις  …………………….  λήγουσι ………………………  τρέπομεν ………………………

Οδηγίες περίληψης

2^η ενότητα   -  ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

Η περίληψη είναι ένα πρωτότυπο κείμενο το οποίο στηρίζεται σε ένα μεγαλύτερο κείμενο και το παρουσιάζει με συντομία. Πρωτότυπο το χαρακτηρίζουμε γιατί  σε καμία περίπτωση δεν αντιγράφει ή επαναλαμβάνει αυτούσια τμήματα του αρχικού κειμένου. Είναι ένα ενιαίο κείμενο(μία παράγραφος με τη γνωστή δομή).

Περιλήψεις χρησιμοποιούμε καθημερινά, είτε προφορικά είτε γραπτά, όταν θέλουμε να ενημερώσουμε κάποιον για το περιεχόμενο ενός κειμένου που διαβάσαμε ή για μια ομιλία που ακούσαμε ή ακόμα για το περιεχόμενο μιας ταινίας κ.α. Για παράδειγμα στο μάθημα της Οδύσσειας, της Ιλιάδας, των λογοτεχνικών κειμένων χρειάζεται να παρουσιάσουμε περιληπτικά το περιεχόμενο ενός αποσπάσματος.

Ποια είναι όμως η διαδικασία που ακολουθούμε για να γράψουμε μία πετυχημένη περίληψη;

ΒΗΜΑΤΑ

1.      Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο, ώστε να το κατανοήσουμε πλήρως.

2.      Εντοπίζουμε το θέμα του κειμένου (το θεματικό κέντρο) και το καταγράφουμε.

3.      Διαβάζουμε κάθε παράγραφο ξεχωριστά και εντοπίζουμε το θέμα της. ( Βοηθάει η θεματική περίοδος ,αλλά δεν την αντιγράφουμε αυτούσια).

4.      Καταγράφουμε σε κάθε παράγραφο τις λέξεις-κλειδιά (τα πιο σημαντικά σημεία).

5.      Γράφουμε έναν εκτεταμένο (1-2 σειρές) πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο.

6.      Εντοπίζουμε στο σύνολο του κειμένου λέξεις και φράσεις που φανερώνουν τη σύνδεση των περιεχομένων του κειμένου και τις μεταξύ τους σχέσεις( π.χ. αιτία, αποτέλεσμα, αντίθεση, συμπέρασμα κ.α.)

7.      Ξεκινάμε να γράφουμε την περίληψη, ενώνοντας τα στοιχεία 2 και 5 (δηλαδή το θεματικό κέντρο του κειμένου και τους πλαγιότιτλους που γράψαμε), μαζί με το στοιχείο 6 (δηλαδή τις συνδετικές λέξεις και φράσεις).

8.      Προσέχουμε τις παρακάτω λεπτομέρειες:

α) Ξεκινάμε την περίληψη με αναφορά στο κείμενο ή το συγγραφέα και το θεματικό κέντρο.(Αυτή είναι η πρώτη περίοδος της περίληψης-η θεματική περίοδος).

β) Συνεχίζουμε παρουσιάζοντας το περιεχόμενο της πρώτης παραγράφου.

γ)Κάνουμε το ίδιο για τις υπόλοιπες παραγράφους, προσέχοντας τη σύνδεσή τους.

δ)Ξεκινάμε την τελευταία περίοδο με κάποια λέξη ή φράση, που να δηλώνει ότι αυτή είναι η κατακλείδα του κειμένου.(π.χ. τέλος, τελειώνοντας, καταλήγει …)

Δείτε το παρακάτω διάγραμμα, για να καταλάβετε καλύτερα τη δομή της περίληψης.

	ΔΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ
Θεμ.Περίοδος	Το κείμενο, ο συγγραφέας αναφέρεται, παρουσιάζει… + θεματικό κέντρο
Σχόλια	Αρχικά, στην αρχή, ξεκινάει…..
	Επίσης, ακόμα ……
	Επιπλέον, επιπρόσθετα…..
Κατακλείδα	Τελειώνοντας, στο τέλος, κλείνοντας…. τονίζει, αναφέρει, καταλήγει, διαπιστώνει…….

Ας εφαρμόσουμε τώρα σε ένα κείμενο όλα τα παραπάνω!

Κείμενο 4 , σελίδα 31 του σχολικού βιβλίου.

Ο σκοπός των Παιδικών Χωριών SOS είναι να βοηθούν παιδιά που έχουν ανάγκη φροντίδας και προστασίας, γιατί έχουν βρεθεί μακριά από το φυσικό, οικογενειακό τους περιβάλλον, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα να ξαναβρούν ένα μόνιμο σπίτι και να ζήσουν σε ένα περιβάλλον, το οποίο πλησιάζει το πλαίσιο της φυσικής οικογένειας.                                                                                                                             Σε μία οικογένεια SOS ζουν μαζί έξι ως οκτώ παιδιά, αγόρια και κορίτσια διαφορετικών ηλικιών, που μεγαλώνουν μαζί σαν αδέλφια και φοιτούν στα τοπικά δημόσια σχολεία. Η επιλογή των παιδιών στα Παιδικά Χωριά γίνεται με αποκλειστικό κριτήριο την ανάγκη προστασίας τους, ανεξάρτητα από τη φυλή, την εθνικότητα ή τη θρησκεία τους.

Ένα Παιδικό Χωριό SOS αποτελείται από 15-20 σπίτια και κτίζεται κοντά σε κατοικημένες περιοχές αποτελώντας μέρος της περιφέρειας της πόλης, αλλά και μια γέφυρα προς την κοινωνία για τα παιδιά που ζουν σε αυτό.

Τα Παιδικά Χωριά SOS αναλαμβάνουν την ευθύνη των παιδιών από μικρή ηλικία, προσφέροντας συνεχή εκπαίδευση στα σχολεία της περιοχής, και τα καλύπτουν μέχρι την πλήρη κοινωνική και επαγγελματική τους αποκατάσταση. Μετά την ολοκλήρωση της βασικής τους εκπαίδευσης και κατά τη διάρκεια της μαθητείας τους σε ένα επάγγελμα ή των σπουδών τους, ζουν στη Στέγη Νέων, η οποία είναι το λογικά αναγκαίο συμπλήρωμα στην παιδαγωγική αντίληψη της   φιλοσοφίας μας.                                             http://www.sos-villages.gr                                                                     

Θεματικό κέντρο: Ο σκοπός και η λειτουργία των παιδικών χωριών SOS.

 1^η παράγραφος: Σκοπός των παιδικών χωριών είναι να φροντίζουν παιδιά που δεν έχουν το οικογενειακό τους περιβάλλον.

2^η παράγραφος: Παιδιά διαφορετικών φύλων, ηλικιών, εθνικοτήτων και θρησκειών ζουν όλα μαζί.

3^η παράγραφος: Αποτελούνται από περίπου 20 σπίτια κοντά σε κατοικημένη περιοχή για να διευκολύνεται η κοινωνική ένταξη των παιδιών.

4^η παράγραφος: Τα χωριά φροντίζουν τα παιδιά μέχρι την ολοκλήρωση της εκπαίδευσής τους και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Σύνθεση της περίληψης

Το κείμενο αναφέρεται στον σκοπό και τον τρόπο λειτουργίας των παιδικών χωριών SOS.Αρχικά αναφέρει ότι σκοπός τους είναι να παρέχουν βοήθεια και φροντίδα στα παιδιά που στερούνται το οικογενειακό τους περιβάλλον. Στη συνέχεια μας ενημερώνει πως φιλοξενούνται παιδιά διαφορετικών ηλικιών, φύλων, εθνικοτήτων και θρησκειών στην ίδια οικογένεια. Επίσης μας πληροφορεί πως ένα χωριό αποτελείται από περίπου 20 σπίτια χτισμένα κοντά σε κατοικημένη περιοχή, ώστε να διευκολύνεται η ομαλή κοινωνική ένταξη των παιδιών. Καταλήγει αναφέροντας πως μετά την ολοκλήρωση της  βασικής εκπαίδευσης των παιδιών, φροντίζει για την επαγγελματική  και την κοινωνική τους αποκατάσταση.

3η ενότητα -μετάφραση ασκήσεις

ΕΝΟΤΗΤΑ 3     ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που κατοικούν στις άλλες πόλεις, ασκούν πολλά επαγγέλματα στη ζωή τους, για να εξασφαλίζουν τα απαραίτητα : ο Ναυσικύδης, που ήταν ιδιοκτήτης πλοίου, μεριμνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του, και το ίδιο ακριβώς έκαναν ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής. Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό του και τους οικιακούς δούλους ( του ) από την παρασκευή κριθάλευρου, και επιπλέον πολλές φορές πρόσφερε δημόσια υπηρεσία με δικά του χρήματα στην πόλη. Ο Γλαύκων από το δήμο του Χολαργού ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια και ο Δημέας διατρεφόταν από την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων, και οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς από την τέχνη της κατασκευής εξωμίδων. Πολλοί από τους πολίτες μάθαιναν κάποια τέχνη, όπως ( την τέχνη ) των μαρμαράδων, των κεραμέων, των μαραγκών, των τσαγκάρηδων, και εξασφάλιζαν πάρα πολλά αναγκαία για τη ζωή.

Ασκήσεις

1.Να τονίσετε τις λέξεις: κηπος, δειπνον, οἰκος, πολις, ἐμπορος, διδασκαλος, δωρων, τομος, κωμαι.

2.Να δηλώσετε τι μέρος του λόγου είναι οι παρακάτω λέξεις του κειμένου: πόλεις, ἐπιτηδεύουσι, ἔμπορος, τά,  ἐποίουν, ἔτρεφε, τέχνην, πολλάκις, πλεῖστοι, ἀπό, οἱ,καί.

3.Να κατατάξετε τις παρακάτω λέξεις σε απλές και σύνθετες: πόλεις, ναύκληρος, τροφήν, χλαμυδουργίας, σκυτοτόμων, βίος, διετρέφετο, κάπηλος, ἐξωμιδοποιίας, λιθοξόων, τέχνην.

4. Να αντιστοιχίσετε τις νεοελληνικές λέξεις της στήλης Α με τις αρχαίες λέξεις της στήλης Β με τις οποίες σχετίζονται ετυμολογικά.

Α	Β
1.κεραμίδι	α. βοῦς
2. απολίθωμα	β. ποιέω-ῶ
3.ποιητής	γ.τέμνω
4.τμήμα	δ.κεραμεύς
5.βοδινό	ε.λίθος