Σχολιασμός παραθεμάτων 4ου κεφαλαίου

ΙΣΤΟΡΙΑ Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ        4^Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΩΝ 

Σελ.53 «Οι ξένοι και η διοίκηση του κράτους»            Ποιες συμβουλές δίνει στον αυτοκράτορα  ο  Κεκαυμένος;   Να μην απονέμει μεγάλους τίτλους , ούτε να τους εμπιστεύεται μεγάλες εξουσίες γιατί  θα προκαλέσει την αντίδραση των βυζαντινών. Οι βυζαντινοί θα απαιτήσουν ακόμα μεγαλύτερα αξιώματα και αν δεν τα πάρουν θα γίνουν εχθροί του , ενώ οι ξένοι θα υποτιμήσουν τους βυζαντινούς θεωρώντας τους ανίκανους για ανώτερα αξιώματα, αφού δεν τα ανέλαβαν οι ίδιοι ,αλλά οι ξένοι.

Σελ. 54 «Ο στρατός του Ρωμανού Δ΄ Διογένη που ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ».     Ποιες ήταν οι αιτίες της ήττας του  Ρωμανού στο Ματζικέρτ;           Ο λόγος ήταν ότι ο στρατός του Διογένη ήταν απροετοίμαστος για πόλεμο, χωρίς πείρα και κατάλληλο εξοπλισμό. Ακόμα αποτελούνταν από στρατιώτες διαφόρων φυλών και εθνοτήτων ,άρα δεν είχε ενότητα και συνοχή. Αντίθετα ο στρατός των Σελτζούκων ήταν πεπειραμένος και κατάλληλος για πόλεμο.

Σελ 55 «Η πολιτική του Μανουήλ έναντι των Λατίνων»               Ποιοι ήταν οι λόγοι που ο Μανουήλ προτίμησε τους Λατίνους στη διοίκηση της αυτοκρατορίας         ;      Επειδή οι έλληνες ήταν μαλθακοί και   θηλυπρεπείς αντίθετα με τους Λατίνους που ήταν αφοσιωμένοι και δυνατοί, εκπληρώνοντας άριστα τα καθήκοντά τους. Αυτό έκανε τον αυτοκράτορα να τους εκτιμά ακόμα περισσότερο και τους έλληνες να τους μισούν.

Σελ. 56 «Πρόνοιες, στρατός και χωρικοί»        Ποια ήταν η συμπεριφορά των προνοιάριων απέναντι στους κατοίκους των επαρχιών και με ποια αποτελέσματα;       Οι στρατιώτες έχασαν το φιλότιμό τους και τη διάθεση για μάχη και ενδιαφέρονταν περισσότερο για την απόκτηση γης και χρημάτων. Κι αυτό το πετύχαιναν εις βάρος των ντόπιων κατοίκων. Τους άρπαζαν τα χρήματα, τις περιουσίες ακόμα και τα ρούχα που φορούσαν. Ολοένα και περισσότεροι αποφάσιζαν να στρατολογηθούν για να γίνουν κύριοι γης . Τα αποτελέσματα ήταν να αποδιοργανωθεί ο στρατός και να λεηλατηθούν οι επαρχίες, όχι  μόνο από  τους εχθρούς, αλλά  και από τους ίδιους τους στρατιώτες.    

Σελ.57  «Από το χρυσόβουλο  του έτους 1082»    Ποια προνόμια παραχωρεί στους Βενετούς ο αυτοκράτορας  Αλέξιος Α΄με το χρυσόβουλο του 1082;     Τους παραχωρεί τα εργαστήρια που βρίσκονται στη συνοικία του Περάματος και τρεις σκάλες( αποβάθρες) στην ίδια περιοχή. Επίσης τους επιτρέπουν να εμπορεύονται ελεύθερα σε όλη την επικράτεια του βυζαντίου χωρίς να πληρώνουν δασμούς και χωρίς να δέχονται κανέναν έλεγχο.

Σελ.58  «Επιστολή του Μιχαήλ Κηρουλαρίου για τις διαφορές με τους Λατίνους» Ποιες διαφορές με τη λατινική εκκλησία αναφέρει ο Μιχαήλ Κηρουλάριος ;         Αναφέρει τα άζυμα, το δόγμα της εκπόρευσης του αγίου Πνεύματος και εκ του υιού, την αγαμία του κλήρου και τη συμμετοχή της εκκλησίας στους πολέμους.

Σελ. 59  «Ο Αλέξιος  Α΄ και η πρώτη σταυροφορία»  Με ποια πρόφαση ο Αλέξιος κατάφερε να πείσει τους Ιταλούς να ξεκινήσουν εκστρατεία για να τον βοηθήσουν εναντίον των  Τούρκων;           Ποιο αποτέλεσμα είχε η βοήθειά τους;               Ο Αλέξιος χρησιμοποίησε ως πρόφαση την κατάληψη των αγίων τόπων της Ιερουσαλήμ από τους Σελτζούκους και τους Άραβες και την φημολογία για τις ωμότητες εναντίον των χριστιανών. Αυτό παρακίνησε πολλούς από την  Ιταλία να στρατολογηθούν σε μια σταυροφορία με σκοπό την ενίσχυση του βυζαντινού στρατού για απελευθέρωση των αγίων τόπων. Το αποτέλεσμα ήταν θετικό αφού απελευθερώθηκαν οι πόλεις της ανατολής από τους εχθρούς κα αποκαταστάθηκε η βυζαντινή κυριαρχία.

Σελ.60 «Η συμφωνία σταυροφόρων και Αγγέλων»    Με ποια ανταλλάγματα επιτεύχθηκε η συμφωνία των βυζαντινών με τους δυτικούς για μια νέα σταυροφορία;    Οι βυζαντινοί υποσχέθηκαν  στους σταυροφόρους χρήματα και στρατιωτική βοήθεια για να φτάσουν ως την Αίγυπτο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι τους υποσχέθηκαν την υποταγή της ανατολικής εκκλησίας στη Ρώμη. Έτσι επιτεύχθηκε η συμφωνία, αλλά όταν ο Ισαάκιος, αφού τον αποκατέστησαν στο θρόνο, δεν τους έδωσε ότι υποσχέθηκε, οι σταυροφόροι κατέλαβαν την Κων/λη.

Σελ62. «Το κράτος της Τραπεζούντας κατά το μαροκινό γεωγράφο Ουμάρι»     Ποια στοιχεία αναφέρει ο μαροκινός γεωγράφος , τα οποία καθιστούν  τόσο σημαντική την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας;   Η Τραπεζούντα βρίσκεται σε εξαίρετη γεωγραφική θέση και δέχεται αδιάκοπα επισκέπτες από όλες τις χώρες του βορρά. Ο πληθυσμός της είναι ακμαίος και διαθέτει  στρατό που αν και είναι λίγος και χωρίς εξοπλισμό, διαθέτει τόλμη και ηρωισμό. Τέλος ο βασιλιάς της κατάγεται από ένδοξη γενιά και είναι πιο δυνατός από αυτόν του Βυζαντίου.

 Σελ.63. «Η φραγκική καταπίεση στη Στερεά Ελλάδα»     Ποια συμπεριφορά των Φράγκων κατακτητών απέναντι στους ντόπιους πληθυσμούς  οδήγησε τους δεύτερους στην εξέγερση και τους έκανε να δηλώσουν πως προτιμούν την τουρκική κυριαρχία αντί της φραγκικής;  Το παράθεμα αναφέρει την περίπτωση του φράγκου φεουδάρχη Κόντου ,ο οποίος έκλεβε και κακοποιούσε τους ντόπιους κατοίκους . Έφτασε μάλιστα στο σημείο να αρπάξει την ανιψιά του επισκόπου Σεραφείμ με απώτερο σκοπό την περιουσία του δεύτερου. Αυτό το γεγονός οδήγησε τον Σεραφείμ να ξεσηκώσει τους κατοίκους εναντίον του φεουδάρχη και να καλέσει τους Τούρκους να καταλάβουν την περιοχή . Το γεγονός αυτό φανερώνει τη δυσαρέσκεια για την αυταρχική συμπεριφορά των φράγκων και την απογοήτευση που ένιωθαν οι έλληνες απέναντι στους Φράγκους.

Σελ 63. «Ο Ιωάννης Βατάτζης απαγορεύει την εισαγωγή πολυτελών ενδυμάτων»     Τι επιδίωκε ο Βατάτζης απαγορεύοντας την εισαγωγή πολυτελών ενδυμάτων ; Προφανώς ήθελε να περιορίσει την σπατάλη και την υπερβολή αλλά κυρίως επιδίωκε να  περιορίσει την ξενομανία του πληθυσμού και την ενίσχυση της ντόπιας βιοτεχνίας. Αφού θα σταματούσε η εκροή συναλλάγματος στο εξωτερικό θα τόνωνε την οικονομία της Νίκαιας .

Σελ 65. «Καθιέρωση του παιδομαζώματος»     Ποια διαδικασία περιγράφει το παράθεμα αυτό και ποιος ήταν ο σκοπός των οθωμανών;    Περιγράφεται το «παιδομάζωμα», η συγκέντρωση δηλαδή μικρών αγοριών από τους οθωμανούς , στα εδάφη που κατακτούσαν με σκοπό την εκπαίδευσή τους από τούρκους στη γλώσσα και τη θρησκεία , με απώτερο σκοπό να γίνουν όταν μεγαλώσουν στρατιώτες του τουρκικού στρατού.  Τους ονόμασαν «νέο στρατό» ή αλλιώς «γενίτσαρους».

Σελ 65. «Λόγοι παράδοσης της Προύσας»    Ποιοι ήταν σύμφωνα με το  παράθεμα οι λόγοι παράδοσης της Προύσας στους Τούρκους;    Οι λόγοι που αναφέρονται είναι οι εξής: α) η συνεχής επέκταση των Οθωμανών και η  ταυτόχρονη αποδυνάμωση του Βυζαντίου, β) τα χωριά γύρω από την Προύσα που είχαν υποταχτεί στους Τούρκους βρήκαν την ησυχία τους, γ) η κατάκτηση των γύρω χωριών είχε ως συνέπεια την απομόνωση της Προύσας, δ) και ως φυσικό επακόλουθο την παρακμή του εμπορίου και τον οικονομικό μαρασμό της πόλης, ε) Ο άρχοντας της πόλης Κίτε  επηρέασε τους κατοίκους να παραδοθούν, στ) συνειδητοποίησαν ότι ο βυζαντινός αυτοκράτορας είχε εξασθενήσει και δε μπορούσε να τους βοηθήσει και ζ) αποδέχτηκαν το γεγονός ότι στον κόσμο υπάρχουν συνεχώς αλλαγές κι έτσι  υπέκυψαν και στην αλλαγή αυτή για την πόλη τους.

Σελ.67. «Οι αντίπαλοι και η στάση των Σέρβων» Ποια ήταν η δύναμη των αντιπάλων κατά την  πολιορκία της Κων/λης  και ποια ήταν η στάση των Σέρβων;    Η δύναμη των Οθωμανών αποτελούνταν από 400 πλοία και 200 χιλιάδες άντρες , ενώ οι βυζαντινοί διέθεταν μόνο 4773 άνδρες και περίπου 200 ξένους που βρίσκονταν εκεί για να τους βοηθήσουν. Παρά την έκκληση για βοήθεια οι Σέρβοι δεν βοήθησαν την Κων/λη αλλά αντίθετα ενίσχυσαν με χρήματα και στρατό το σουλτάνο.

Σελ. 67 «Ο Φιλόθεος από το Πσκόφ προς το  Βασίλειο»  Πώς ονομάζει την εκκλησία και γενικά το κράτος της Ρωσίας  ο Φιλόθεος ;   Αφού αναφέρει πώς χάθηκε η Ρώμη και η Κων/λη, απευθύνεται στον Τσάρο και ονομάζει τη Ρωσία «Τρίτη Ρώμη», εννοώντας προφανώς ότι το κράτος αυτό θα είναι αντάξιος συνεχιστής του πολιτισμού , των παραδόσεων και του  πνεύματος του Βυζαντίου καθώς και του  Χριστιανισμού . Μάλιστα προφητεύει ότι δεν θα υπάρξει τέταρτη Ρώμη.